Người dân cần làm CCCD gắn chip càng sớm càng tốt để hưởng các lợi ích từ những quy định mới về cư trú.

Tính đến nay, Bộ Công an đã sản xuất và cấp hơn 67 triệu CCCD gắn chip cho người dân trên cả nước. Bộ Công an đánh giá đây là một bước đột phá, tạo nền tảng quan trọng cho việc xây dựng và phát triển những ứng dụng trên nền tảng số phục vụ công tác quản lý nhà nước.

Cấp CCCD cho toàn dân trước 30-9

Giữa tháng 8, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ ký ban hành nghị quyết về hoạt động chất vấn tại phiên họp thứ 14 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội khóa XV.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội yêu cầu chậm nhất ngày 30-9 hoàn thành việc cấp CCCD gắn chip theo yêu cầu của công dân có đủ điều kiện theo quy định.

Công an làm thủ tục cấp CCCD gắn chip cho người dân. Ảnh: UYÊN TRANG

Đồng thời đẩy mạnh thực hiện các nội dung bảo đảm thực hiện đúng tiến độ việc bỏ sổ hộ khẩu giấy, sổ tạm trú giấy bắt đầu từ ngày 1-1-2023 theo đúng quy định tại Luật Cư trú (sửa đổi).

Thực hiện mục tiêu trên, thời gian qua Bộ Công an và công an các địa phương triển khai nhiều kế hoạch nhằm đẩy mạnh tiến độ cấp CCCD gắn chip cho những trường hợp đủ điều kiện nhưng chưa làm thủ tục.

Dịp lễ 2-9 vừa qua, tại nhiều địa phương, lực lượng công an không nghỉ lễ, miệt mài cấp CCCD và tài khoản định danh điện tử cho người dân với tinh thần “làm hết việc, chứ không hết giờ”.

Điển hình, Công an tỉnh Đắk Nông thành lập 18 tổ công tác thu nhận hồ sơ cấp CCCD lưu động tại cơ sở trên địa bàn toàn tỉnh.

Mới đây nhất, Công an TP.HCM có văn bản gửi lãnh đạo các sở, ngành tại TP, đề nghị tuyên truyền đến người dân trong độ tuổi nhưng chưa được cấp CCCD cần khẩn trương liên hệ Đội Cảnh sát quản lý hành chính về trật tự xã hội hoặc các điểm cấp CCCD trên địa bàn để được cấp CCCD gắn chip trước ngày 30-9.

Sau 1-1-2023, trường hợp đủ điều kiện mà vẫn chưa làm CCCD gắn chip sẽ có thể gặp khó khăn trong thực hiện các giao dịch.

CCCD gắn chip sẽ thay thế sổ hộ khẩu

Luật Cư trú năm 2020 quy định kể từ ngày 1-1-2023, sổ hộ khẩu giấy, sổ tạm trú giấy sẽ chính thức không còn giá trị sử dụng. Khi thực hiện các thủ tục về cư trú (đăng ký thường trú, tạm trú…), thông tin của người dân sẽ được cập nhật lên hệ thống cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, cơ sở dữ liệu về cư trú, thay vì sổ giấy.

Vấn đề được nhiều người quan tâm đó là sau khi bỏ sổ hộ khẩu giấy thì lấy gì để thay thế, chứng minh thông tin cư trú trong các giao dịch dân sự hoặc hành chính.

Trả lời cho băn khoăn trên của người dân, Cục Cảnh sát quản lý hành chính về trật tự xã hội (C06, Bộ Công an) mới đây hướng dẫn bảy phương thức thay thế cho sổ hộ khẩu, trong đó có việc sử dụng CCCD gắn chip.

Theo hướng dẫn, công dân có thể sử dụng CCCD là giấy tờ pháp lý chứng minh thông tin về cá nhân, nơi thường trú. Khi công dân xuất trình CCCD theo yêu cầu thì cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền không được yêu cầu công dân xuất trình thêm giấy tờ khác chứng nhận các thông tin về CCCD.

Cùng với đó, công dân, cơ quan, tổ chức có thể sử dụng thiết bị đọc QR code theo tiêu chuẩn do Bộ TT&TT ban hành, tích hợp với máy tính hoặc thiết bị di động để đọc thông tin công dân từ QR Code trên CCCD.

Như vậy, sau khi sổ hộ khẩu giấy bị “khai tử”, CCCD gắn chip chính là loại giấy tờ thay thế để người dân sử dụng khi thực hiện các giao dịch cá nhân. Điều này đồng nghĩa người dân cần làm CCCD gắn chip càng sớm càng tốt, nhằm đảm bảo quyền lợi của chính bản thân.

Sau ngày 1-1-2023, trường hợp đủ điều kiện mà vẫn chưa làm CCCD gắn chip sẽ có thể gặp khó khăn trong thực hiện các giao dịch, bởi thời điểm này sổ hộ khẩu đã bãi bỏ, không còn hiệu lực.•

Không yêu cầu xuất trình sổ hộ khẩu

Tại phiên họp thường kỳ tháng 8, Chính phủ ra Nghị quyết 121, yêu cầu UBND cấp tỉnh rà soát, điều chỉnh ngay để bãi bỏ các quy định về việc yêu cầu xuất trình sổ hộ khẩu để sử dụng CCCD, định danh điện tử, dữ liệu dân cư trong thực hiện các giao dịch, thủ tục hành chính cho công dân.

Đồng thời bảo đảm các điều kiện về an ninh an toàn thông tin phục vụ kết nối, sử dụng dữ liệu trong cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư thay cho việc yêu cầu xuất trình sổ hộ khẩu, hoàn thành trong tháng 10.

Chính phủ cũng yêu cầu Bộ Tư pháp trên cơ sở rà soát, đề xuất của Bộ Công an và các bộ, cơ quan, đề xuất đưa vào chương trình xây dựng luật, pháp lệnh của Quốc hội và chương trình công tác của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ các văn bản liên quan đến bỏ sổ hộ khẩu từ ngày 1-1-2023 theo quy định của Luật Cư trú.

Thay đổi nơi thường trú có phải làm lại căn cước công dân

Điều 23, Luật Căn cước công dân năm 2014, quy định 6 trường hợp phải đổi, cấp lại thẻ, trong đó không bắt buộc công dân phải làm lại thẻ Căn cước công dân khi thay đổi nơi cư trú.

Căn cước công dân là loại giấy tờ quan trọng. Ở thời điểm hiện tại, CCCD gắn chíp với nhiều tính năng ưu việt đã dần thay thế sổ hộ khẩu, sổ tạm trú khi 2 loại giấy tờ này hết hiệu lực vào ngày 31-12-2022. Thẻ CCCD có tác dụng xác minh thân phận, nhân dạng của chủ sở hữu. Trong đó bao gồm cả địa chỉ thường trú của người đó.

Một số người dân thắc mắc, trên thẻ CCCD gắn chíp có ghi địa chỉ thường trú, vậy khi thay đổi địa chỉ thường trú, có cần xin cấp đổi CCCD hay không. Theo Khoản 1, Điều 21 Luật Căn cước công dân 2014, pháp luật quy định độ tuổi đổi thẻ căn cước công dân khi công dân đủ 25 tuổi, đủ 40 tuổi và đủ 60 tuổi; trường hợp thẻ Căn cước công dân được cấp, đổi, cấp lại trong thời hạn 2 năm trước tuổi quy định tại khoản 1 Điều này thì vẫn có giá trị sử dụng đến tuổi đổi thẻ tiếp theo.

Khi thay đổi nơi thường trú, người dân không bắt buộc phải đổi thẻ CCCD trừ khi có nhu cầu

Điều 23 Luật Căn cước công dân năm 2014 quy định về các trường hợp đổi, cấp lại thẻ Căn cước công dân bao gồm như sau:

1. Thẻ Căn cước công dân được đổi trong các trường hợp sau đây:

a) Các trường hợp quy định tại khoản 1 Điều 21 của Luật này;

b) Thẻ bị hư hỏng không sử dụng được;

c) Thay đổi thông tin về họ, chữ đệm, tên; đặc điểm nhân dạng;

d) Xác định lại giới tính, quê quán;

đ) Có sai sót về thông tin trên thẻ Căn cước công dân;

e) Khi công dân có yêu cầu.

2. Thẻ Căn cước công dân được cấp lại trong các trường hợp sau đây:

a) Bị mất thẻ Căn cước công dân;

b) Được trở lại quốc tịch Việt Nam theo quy định của Luật quốc tịch Việt Nam.

Những trường hợp trên không bao gồm trường hợp thay đổi nơi thường trú.

Do đó, nếu công dân thay đổi nơi thường trú thì pháp luật không quy định cá nhân đó phải làm lại thẻ CCCD, trừ khi cá nhân đó có yêu cầu theo điều Điều 23 Luật Căn cước công dân năm 2014.

Hiện tại thẻ CCCD gắn chíp đã được kết nối qua Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư. Người dân khi thay đổi địa chỉ thường trú, tạm trú cần thực hiện thủ tục tại cơ quan công an để thông tin mới được cập nhật, tạo thuận lợi cho chính mình khi giao dịch dân sự.

Tội phạm thu mua CCCD tại các cửa hàng cầm đồ, sau đó tẩy ảnh và một số thông tin trên thẻ CCCD, sử dụng máy tính chế ra số CCCD mới.

Công an TP Hải Phòng mới đây cho biết, trên địa bàn TP và một số địa phương trong cả nước đang xuất hiện tình trạng các đối tượng làm giả và sử dụng các giấy tờ, tài liệu giả của cơ quan tổ chức để đăng ký mở nhiều tài khoản ở ngân hàng với tên chủ tài khoản mạo danh.

Tiếp đó, các đối tượng sử dụng những tài khoản này để giao dịch chuyển tiền qua ngân hàng phục vụ cho các hoạt động phạm tội như rửa tiền, tài trợ khủng bố, chuyển tiền hỗ trợ cho các đối tượng, tổ chức hoạt động chống đối chính quyền gây ảnh hưởng đến an ninh quốc gia; phục vụ cho các hoạt động phạm tội hình sự như lừa đảo chiếm đoạt tài sản, cho vay nặng lãi qua mạng, đánh bạc qua mạng...

Người dân không mở hộ, cho mượn, cho thuê, mua, bán tài khoản ngân hàng hoặc thẻ CCCD. Ảnh minh họa: TP

Đầu tháng 8-2022, Công an TP Hải Phòng phát hiện một đối tượng sử dụng CCCD giả để mở tài khoản tại một phòng giao dịch ngân hàng trên đường Trần Nguyên Hãn, phường Niệm Nghĩa, quận Lê Chân.

Tang vật thu giữ gồm hai điện thoại nhãn hiệu Samsung, 14 thẻ CCCD (trong đó có bảy thẻ CCCD hoàn chỉnh đã có ảnh và đầy đủ thông tin, bảy thẻ CCCD bị tẩy ảnh), 71 SIM điện thoại, ba thẻ tài khoản ngân hàng, 47 ảnh chân dung cỡ 2x3 cùng nhiều giấy decan dán trong có ảnh, số CCCD, tên người để làm CCCD giả.

Khai nhận với công an, đối tượng trên cho biết đã thu mua CCCD tại các cửa hàng cầm đồ, sau đó tẩy ảnh và một số thông tin trên CCCD, sử dụng máy tính chế bản ra số CCCD mới và các thông tin khác, in màu trên giấy decan trong rồi dán đè lên CCCD đã được tẩy xóa.

Bằng thủ đoạn này, đối tượng làm ra CCCD giả và sử dụng mở bảy tài khoản tại nhiều ngân hàng trên địa bàn TP Hải Phòng. Mục đích đối tượng mở tài khoản ngân hàng phục vụ cho các hoạt động đánh bạc trên mạng Internet; giới thiệu, giao dịch mua bán tài khoản và thẻ ngân hàng trên mạng xã hội.

Từ vụ việc trên, công an đề nghị người dân không mở hộ, cho mượn, cho thuê, mua, bán tài khoản ngân hàng và CCCD để các đối tượng lợi dụng sử dụng vào hoạt động vi phạm pháp luật, nếu phát hiện thấy ai có hành vi trên thì thông báo cho cơ quan công an phối hợp giải quyết.